Hoofdpunten van het advies
Wat is de doorwerking van de coronapandemie op ruimte en landschap in Zuid-Holland? Op basis van vooronderzoek en gesprekken verkent Lange lijnen, kleine stappen die vraag en benoemt vier heel verschillende routes die de provincie Zuid-Holland nu zou kunnen of zou moeten bewandelen.
Die gaan in de eerste plaats over de rol van de provincie; in de tweede plaats over de reactie op veranderingen die we zien (moet er versneld of juist vertraagd worden) en in de derde plaats over het bieden van korte- en langetermijnperspectief. Juist met het oog op de komende verkiezingen is het nodig na te denken wat vóór die verkiezingen kan en moet, en wat vooral ná de verkiezingen aan de orde is.
Dat is bijvoorbeeld een discussie over de betekenis van de stad, mogelijk veranderde motieven voor woonplaatskeuze en de woningbouwopgave. Een tweede thema betreft de betekenis van publieke ruimte als letterlijke en figuurlijke plaats voor ontmoeting, in relatie tot vertrouwen, onderling en in de maatschappij. Vervolgens komt de dagelijkse leefomgeving aan de orde en de verrassende ontdekking dat het buurtniveau (opnieuw) aandacht verdient. Ten slotte gaat het om de noodzaak voorbereid te zijn op een crisis als deze. Wat leren we en wat betekent dat voor de ruimte om ons heen?
Een eerste voorbeeld betreft concrete leefmilieus die zich juist in Zuid-Holland vaker voordoen en de kansen en bedreigingen die zich door de pandemie versterkt voordoen. Er wordt gewezen op het typerende groeikernmilieu en de binnensteden van kleinere kernen. Een tweede voorbeeld zet de vele kleine innovaties in het zonnetje. Een stimuleringsprogramma kan innovaties met betekenis voor een langere termijn belonen en een duurzame kans geven. Een derde voorbeeld betreft de toename van internetbestellen, die juist ook in Zuid-Holland slecht kan uitpakken. Dit voorbeeld daagt uit met lessen uit de pandemie deze nieuwe logistieke ketens beter te organiseren. Tot slot zien we hoe groen en gezondheid een nieuw verbond zijn aangegaan gedurende de pandemie. Er wordt een actieprogramma voorgesteld om nu te verzilveren wat zich tijdens de pandemie heeft geopenbaard als mooie kansen of op te lossen gebreken.
De pandemie heeft allerlei vragen opgeroepen over thuiswerken enerzijds en de rol van kantoren anderzijds. De provincie als grote werkgever moet een voortrekkersrol nemen en vanuit de eigen situatie een veel breder strategisch gesprek starten over de toekomst van die kantoren.
